Dünyada sıcak hava dalgaları, iklim değişikliğinin etkisiyle artıyor ve şiddetleniyor. Bu yıl Temmuz ayında gelmiş geçmiş en sıcak gün kaydedildi. Sıcak havalarda serin kalabilmek için ne giymeliyiz sorusu sık sık gündeme geliyor.
BBC Türkçe'de yer alan habere göre; Araştırmacılar, sıcak havalarda doğru kıyafetleri giymenin daha az klima kullanımına neden olduğunu söylüyor. Bu da uzun vadede enerji tasarrufu ve sera gazı salımlarının azaltılması açısından önemli.
Peki bu doğru kıyafetler nedir?
Renk ve tasarım
Çoğu kişi yaz aylarında beyaz kıyafetler giymeyi tercih ediyor. Beyaz, güneş ışınlarını yansıtarak vücuttan uzaklaştırıyor. Siyah ise ışınları emiyor. Ancak giydiğimiz kıyafetin kalınlığını ve kalıbı da en az renk kadar önemli.
Isı yalnızca güneşten değil, aynı zamanda vücudumuzdan da geliyor. Vücut ısısı beyaz giysimize çarptığında ise bize geri yansıyor.
Yani sıcak havada sadece beyaz giymek yeterli değil.
1980 yılında Orta Doğu ve Kuzey Afrika'daki çöl bölgelerinde yaşayan yerli, yarı göçebe bir halk olan Bedevilerin çölde neden siyah cüppe giydikleri üzerine yapılan bir araştırma, siyah ve beyaz kıyafetlerin etkisinin aynı olduğunu tespit ediyor.
Siyah renkli kumaşlar, güneş ışığını emdiği gibi aynı zamanda vücuttan yayılan ısıyı da emiyor, bu da vücudumuzun soğumasını kolaylaştırabiliyor.
Bedevilerin sırrı, özellikle rüzgarlı havalarda bol, siyah giysiler giymek.
Bol siyah giysiler, kumaş ile cilt arasındaki boşluğu ısıtarak yukarı doğru bir hava akımı yaratıyor, bu da vücudu serinletiyor.
Öte yandan araştırmacılar, dar giysilerde beyazın tercih edilmesini öneriyor.
Sıcak koşullar için en uygun kıyafetleri giymek her zaman mümkün olmayabilir ama başa ve boyuna ıslak bir kumaş bağlamak iyi olabilir.
Kumaş önemli
Giydiğimiz kumaşlar da vücudumuzun sıcak havayla mücadelesinde önemli rol oynuyor.
Pamuk ve ipek gibi hafif dokunmuş kumaşlar, örgü kumaşlara kıyasla genellikle daha iyi.
Spor kıyafetlerinde kullanılan kumaşlar da vücuda yapışmadığı için serinletici etki yaratabiliyor.
Güneydoğu Louisiana Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olan Rhett Allain, "Terin buharlaşmasını engellememesi için su buharının geçmesine izin veren bir malzeme giymek daha iyi. Bazı spor kıyafetleri bu açıdan iyi. Pamuk ise çok iyi bir malzeme değil" diyor.
Tüm kumaşlar vücudun yaydığı ısıyı bir noktaya kadar hapsediyor. Bu bizi soğuk havalarda koruyor. Ancak sıcak havalarda nefes alabilen giysiler giymek çok önemli.
Kaplanmamış pamuk, keten, naylon ve polyester gibi kumaşlar nefes alabilen kumaşlar olarak sınıflandırılıyor.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) araştırmacılara göre pamuk ve polyester, kızılötesi ışınların çoğunu emip yansıtıyor, ancak ışınların bir kısmı vücuda ulaşıyor, bu da vücudun daha hızlı ısınmasına yol açıyor.
Vücudun diğer soğutma mekanizması olan terleme de önemli bir rol oynuyor. Pamuklu kıyafetler nemi emiyor ama bu nem hızlı bir şekilde kuruyamıyor. Yani çok terlerseniz pamuklu giysileriniz ıslak kalabilir.
Sıcak havalarda tercih edilen keten de pamuk gibi yavaş kuruyan bir kumaş.
Naylon ve polyester hızlı bir şekilde kuruyabiliyor ancak kokuyu hapsediyor.
Yeni araştırmalar
Nike ve Adidas gibi spor şirketleri akıllı kumaşlar tasarlamak için milyonlarca dolarlık yatırım yapıyor.
MIT'de bilim insanları, ısının vücuttan daha etkili bir şekilde yayılmasını sağlamak için güneş ışığını yansıtan ve emmeyen, güneş ışınlarını hapsetmeyen malzemeleri araştırıyorlar.
Uzmanlar, naylon ve polyester iplikleri daha ince dokumanın bu yönde etkili olabileceğine inanıyor.
ABD'deki Maryland Üniversitesi'nden uzmanlar da hava koşullarına adapte olabilen sentetik kumaşlar geliştiriyor.
Bir başka araştırma ise vücudu 2 dereceye kadar soğutmaya yardımcı olmak için üzerinde düzleşen ve bükülen şeritlerin olduğu giysileri inceliyor. Sıcak havada bu şeritler havaya doğru bükülerek ısıyı vücuttan dışarı atıyor.
Islak kıyafet giymek
Bazı uzmanlar sıcak havalarda serinlemek için ıslak kıyafet giymenin en iyi seçenek olabileceğine inanıyor.
Su, buharlaşmak için ısı enerjisine ihtiyaç duyuyor.
Islak bir şey giydiğinizde su, vücuttaki ısıyı kullanarak sıvıdan gaz formuna geçiş yaparken cildi soğutuyor ve vücut ısısını düşürüyor.
